Khí Plasma lạnh diệt khuẩn tốt hơn kháng sinh

Nhiễm trùng vết thương và tình trạng kháng kháng sinh đang là vấn đề được các nhà khoa học quan tâm hàng đầu. Hiện nay, các nhà khoa học vừa phát hiện một cách điều trị nhiễm trùng tốt hơn so với dùng kháng sinh. Giải pháp này không phải là dùng một loại thuốc khác mà là một trong những phương pháp được xem là kỳ tích của vật lý: khí Plasma lạnh. 

Plasma lạnh là gì?

Trong vật lý, plasma được coi là trạng thái thứ tư của vật chất (bên cạnh các trạng thái rắn, lỏng và khí). Plasma không phổ biến trên trái đất, tuy nhiên trên 99% vật chất thấy được trong vũ trụ tồn tại dưới dạng plasma, vì thế trong 4 trạng thái vật chất, plasma được xem như trạng thái đầu tiên trong vũ trụ – thường chỉ tồn tại ở nhiệt độ hàng ngàn độ C và plasma nóng thường được sử dụng để khử trùng các dụng cụ phẫu thuật.

Theo tính chất nhiệt động lực học, công nghệ plasma hiện có plasma nóng (thermal plasma) được tạo thành ở nhiệt độ, áp suất và năng lượng cao; và plasma lạnh (cold plasma) được tạo thành ở áp suất thường hoặc chân không, cần ít năng lượng hơn và tạo ra Plasma lạnh ở một mức nhiệt ổn định từ 35 đến 40 độ C và với áp suất khí quyển. Nhiệt độ này đủ lạnh để tiếp xúc một cách an toàn. 

Svetlana Ermolaeva và nhóm nghiên cứu của mình tại Viện Dịch tễ học và Vi sinh vật học Gamaleya tại Matxcova muốn tìm hiểu xem plasma lạnh làm như thế nào có thể chống lại các loại vi khuẩn khó chịu gây nhiễm trùng. Họ sử dụng một ngọn đèn plasma lạnh trong phòng thí nghiệm để chống lại 2 loài vi khuẩn thường thấy là Pseudomonas aeruginosa và Staphylococcus aureus, luôn có mặt trong các vết thương nhiễm trùng nhưng có khả năng kháng thuốc kháng sinh vì chúng có một lớp bảo vệ được gọi là màng sinh học. 

Sau 5 phút, ngọn đuốc plasma đã giết chết 99% vi khuẩn trong một đĩa Petri và sau 10 phút, nó đã giết chết 90% vi khuẩn có mặt trong các vết thương trên một con chuột bị thương. Và vì ngọn đuốc có thể được dẫn trực tiếp vào một khu vực nhiễm trùng nhỏ cụ thể nên các mô xung quanh không ảnh hưởng gì.

Cơ sở khoa học của tác động hỗ trợ làm liền thương của Plasma lạnh dựa trên những việc làm thay đổi lên môi trường chất lỏng của các tế bào và mô dẫn đến những tác động sinh học và các hoạt chất chứa oxy (ROS) và tác động sinh học các hoạt chất chứa nitơ (RNS/RONS). Chính vì vậy hai lợi ích rõ rệt nhất của plasma thúc đẩy quá trình liền thương là: tác dụng sát khuẩn để khôi phục lại khả năng sinh lý của quá trình lành thương và kích thích tái tạo mô và các quá trình làm liền thương khác không liên quan đến tác dụng khử trùng.

Trên thực tế, có rất nhiều bệnh tật gây ra do nhiễm khuẩn trên da lành cũng như vết thương. Vì vậy, điều trị các vết thương chậm liền ở da trở thành một trong những đối tượng nghiên cứu đầu tiên của plasma y tế.

Plasma lạnh có thể thay thế kháng sinh trong điều trị bệnh

1. Quá trình xảy ra kháng thuốc?

Vi khuẩn tiếp nhận tính kháng thuốc từ nhiều ngõ: từ các vi khuẩn khác mang sẵn tính chất này hoặc do hiện tượng ngẫu biến (mutation) tự nhiên. Các nhà nghiên cứu đặt giả thiết cho rằng đây có thể làmột hiện tượng thiên nhiên nhằm để bảo vệ sự sống còn của một sinh vật? Tính đề kháng được gắn trên di thể (gene) của vi khuẩn, hoặc cũng có thể nằm trong những đơn vị phụ thuộc của nhiễm sắc thể (chromosome), gọi là những plasmides hay còn gọi là những vòng DNA cực nhỏ và di động. Khi vi khuẩn chết đi, các plasmides này sẽ được thải vào môi sinh rồi lây nhiễm vào các vi khuẩn khác. Còn đối với siêu vi (virus), khi sinh sản (réplication), chúng cần phải xâm nhập vào vi khuẩn để trích lấy plasmides và đem truyền sang cho những vi khuẩn khác.

Theo một thống kê của ngành Y tế, có khoảng 700.000 người trên thế giới tử vong mỗi năm do tình trạng kháng kháng sinh. Ngân hàng Thế giới cũng dự báo tới năm 2050, tình trạng kháng kháng sinh sẽ làm giảm từ 1,1-3,8% GDP toàn cầu do phải bỏ tiền để ứng phó với kháng kháng sinh và rất có thể nó sẽ làm cho nhiều người bị bệnh kháng kháng sinh phải rơi vào nghèo đói. Một sử trở ngại nữa đối với việc phải sử dụng kháng sinh chính là tình trạng kháng kháng sinh sẽ dẫn đến việc thuốc kháng sinh ngày càng mất đi hiệu nghiệm. 

Chúng ta có thể lấy một ví dụ hết sức đơn giản: Đối với một đứa trẻ gặp một vết thương khá nặng và phải mổ, vết mổ đó xảy ra tình trạng nhiễm trùng nặng dần, nếu như không may thuốc kháng sinh sau thời gian điều trị dài dẫn đến tình trạng “nhờn thuốc”, cơ thế đứa bé cùng vết thường đang dần có dấu hiệu “từ chối” tác động của kháng sinh, tức là kháng sinh không có tác dụng và tình trạng kháng kháng sinh đang xảy ra. Như thế nếu chúng ta không có một phương pháp mới thay thế thì điều đó thực sự nguy hiểm đối với tính mạng chính đứa bé đó.

Vì vậy có thể thấy, nếu không có một phương pháp nào khác thay thế cho kháng sinh trong việc điều trị các chấn thương nặng trong thời gian dài, rất có thể ngành Y tế và bệnh nhân sẽ cùng rơi vào “khủng hoảng” thực sự vì tình trạng kháng kháng sinh ngày càng diễn ra trầm trọng và virus, vi khuẩn cũng ngày càng thể hiện gen trội, tiến hoá để thích nghi với kháng sinh.

2. Plasma lạnh tiêu diệt vi khuẩn kháng kháng sinh như thế nào?

Nhà nghiên cứu Ermolaeva cho biết trong một thông cáo báo chí công bố trên Tạp chí Vi sinh vật Y khoa: “Plasma lạnh có thể tiêu diệt vi khuẩn bằng cách phá hủy cấu trúc bề mặt và DNA của vi khuẩn mà không gây tổn hại đến các mô của con người. Điều quan trọng là chúng tôi đã chỉ ra rằng plasma có khả năng diệt khuẩn sinh sôi trong vỏ bọc màng sinh học trong các vết thương mặc dù màng sinh học dày hơn cũng cho thấy khả năng đề kháng nhất định với việc điều trị.”  Do đó, có thể khẳng định Plasma lạnh rất hiệu quả khi điều trị các vết thương chậm liền, nhiễm khuẩn.

Để plasma lạnh giúp liền thương có thể chia làm 3 tác động chính:

Thứ nhất, Plasma lạnh khi tiếp xúc với vi sinh vật có thể phá vỡ màng tế bào của chúng nhờ sự bắn phá của ion và electron cũng như sự ăn mòn của các gốc tự do, hoạt chất, từ đó tiêu diệt các vi sinh vật cản trở quá trình liền vết thương như: vi khuẩn, virus và nấm. Các gốc tự do và tia cực tím còn có thể xuyên qua màng tế bào của vi sinh vật để làm mất hoạt tính của protein, khiến cho vi sinh vật không thể hoạt động. Không chỉ tiêu diệt vi khuẩn đơn lẻ, plasma còn phá hủy màng sinh học do vi khuẩn tạo ra (màng giúp cho vi khuẩn chống chịu tốt hơn với điều kiện bất lợi, khiến cho vết thương khó lành).

Không chỉ tiêu diệt vi khuẩn thường, plasma còn tiêu diệt được vi khuẩn kháng kháng sinh do plasma là tác nhân vật lý, và đa tác nhân nên vi khuẩn không thể biến đổi để hình thành khả năng kháng plasma (điều này rất hữu ích vì theo các nghiên cứu đã chỉ ra rằng tốc độ vi khuẩn phát triển thành kháng thuốc nhanh hơn rất nhiều so với tốc độ xuất hiện của thuốc kháng sinh mới).

Thứ hai, plasma có thể polime hoá dịch cơ thể ở vết thương tạo nên một lớp màng protein bảo vệ nền vết thương, chống vi khuẩn tái xâm nhập.

Thứ ba, plasma giúp cơ thể giải phóng các yếu tố tăng trưởng liền thương. Plasma lạnh giúp cơ thể giải phóng các yếu tố hỗ trợ liền vết thương nhanh hơn (như tăng lưu thông máu, tăng sinh tân mạch, tiêu diệt nội độc tố, giảm viêm, giảm đau, tăng sinh tế bào, tăng sinh collagen, kích thích tái tạo biểu bì).

Do đó có thể dùng plasma điều trị các vết thương cấp tính như bỏng, vết mổ, các vết thương mạn tính (loét do đái tháo đường, loét do tì đè, loét do nằm lâu…), ứng dụng trong da liễu (điều trị nấm, chàm…) và thẩm mỹ (chữa mụn trứng cá, vết thương sau phẫu thuật thẩm mỹ)… 

---

>> Xem thêm: Điều trị bằng công nghệ Plasma lạnh – Giảm gánh nặng về kháng sinh

Ngoài ra, việc  tia Plasma lạnh tiêu diệt được vi khuẩn nhờn thuốc kháng sinh cũng mở ra một tương lai mới trong y học. Vì vậy khi được phát triển rộng rãi, công nghệ Plasma lạnh có thể thay thế cho việc sử dụng kháng sinh và góp phần đẩy lùi tình trạng kháng kháng sinh, người bệnh sẽ không cần dùng nhiều thuốc kháng sinh và nhờ đó tránh được các tác dụng phụ vốn rất thường gặp, hoàn toàn mang lại lợi ích cho người bệnh với kết quả điều trị tốt nhất với chi phí thấp nhất.

Đến nay, hơn 50 bệnh viện trên cả nước đang sử dụng công nghệ điều trị vết thương bằng tia plasma lạnh. Công nghệ Plasma là một phương pháp điều trị bệnh an toàn, hiệu quả, không mang lại tác dụng phụ, giúp giảm thiểu tối đa thời gian và chi phí điều trị cho người bệnh.

———————

Địa chỉ: 39 Bàu Cát 3, Phường 14, quận Tân Bình, TP.HCM

• Hotline: 09.0305.5030
• Email: contact@theacg.vn
• Fanpage: fb.com/theacg.vn
• Website: www.theacg.vn
• Giờ mở cửa: Thứ 2 – Thứ 6 8:30 am – 5:00 pm